เมื่อก่อนนี้ฉันแยกไม่ออกระหว่าง สละกับระกำ เนื่องจากผลไม้ทั้ง 2 ชนิดนี้คล้ายกันอย่างกับแกะ จนกระทั่งได้เข้ามาทำงานที่นิตยสารแม่บ้านนี่ล่ะ ถึงได้ทราบวิธีแยกแยะผลไม้ทั้ง 2 ชนิดนี้ สำหรับระกำนั้นจะมีผลป้อมกว่า และมีรสเปรี้ยวจัด ส่วนสละผลจะเรียวแหลมและมีรสหวานอมเปรี้ยว ซึ่งทั้งระกำและสละนั้นนำมาปรุงเป็นอาหารไทยอร่อยอย่าบอกใครเชียว
 
จังหวัดจันทบุรีนี่ดีตรงที่มีผลไม้อร่อย ๆ ให้รับประทานกันตลอดทั้งปี สำหรับสละนั้นเห็นว่าเราสามารถรับประทานกันได้ทั้งปี แต่ถ้าจะให้อร่อยสุด ๆ คงเป็นช่วงเดือนพฤษภาคม-กรกฎาคม ครั้งนี้เรามาที่ “สวนสละลุงปรีชา” เพื่อมานำสละสด ๆ กลับบ้านไปปรุงอาหารกัน “สละ” เป็นพืชในวงศ์ปาล์มและอยู่ในสกุลเดียวกับระกำ เป็นพืชพื้นเมืองของอินโดนีเซียและมีการปลูกทั่วประเทศ มีพันธุ์ที่หลากหลายถึง 30 พันธุ์ พันธุ์ที่นิยมมากที่สุดคือ สละปนโดะห์ (Salak Pondoh) จากจังหวัดยอร์กยาการ์ตา ในช่วงปี พ.ศ. 2537 - 2542 เคยผลิตได้ถึง 28,666 ตัน และสละบาหลี (Salak Bali) จากเกาะบาหลี เป็นที่นิยมในกลุ่มคนพื้นเมืองและนักท่องเที่ยว รสอมเปรี้ยว เนื้อเยอะ พันธุ์ย่อยที่มีราคาแพงที่สุดเรียก Gula Pasir (น้ำตาลทราย) เป็นพันธุ์ที่ผลเล็กสุดและหวานสุด นอกจากนิยมรับประทานเป็นผลไม้สด ทำน้ำผลไม้ หรือนำไปสกัดกลิ่นเพื่อใช้แต่งกลิ่นอาหารแล้ว ในอินโดนีเซียยังนิยมนำสละบาหลีไปทำไวน์ด้วยเช่นกัน

ลักษณะต้นเป็นทรงพุ่มคล้ายระกำ มีหนามแหลมแข็ง ออกตามก้านใบ ดอกแยกเพศ สีน้ำตาล แต่เกสรตัวผู้ของสละมักไม่แข็งแรง ผสมติดน้อย เกษตรกรจึงนิยมเอาเกสรตัวผู้ของระกำมาผสม ออกผลเป็นทะลายเรียก "คาน" ในแต่ละคานมีทะลายย่อยเรียก "กระปุก" ลักษณะผลของสละเป็นทรงยาวรี ผลอ่อนสีน้ำตาล เปลือกเป็นเกล็ดซ้อนกัน ผลแก่กลายเป็นสีแดงอมน้ำตาล บนผลมีขนแข็ง สั้น คล้ายหนาม ลักษณะของผลสละที่ต่างจากผลระกำคือมีเมล็ดเล็กกว่า สีเมล็ดเป็นสีน้ำตาลเข้มกว่า เนื้อสละเป็นสีเหลืองอ่อน ส่วนเนื้อระกำเป็นสีเหลืองอมส้ม สละมีกลิ่นหอมที่เป็นเอกลักษณ์ ส่วนในประเทศไทยนั้นก็มีหลากหลายสายพันธุ์เช่นกัน อาทิ พันธุ์เนินวง ผลหัวท้ายเรียว สีส้มอมน้ำตาล หนามยาว ผลดิบฝาดเปรี้ยว ผลสุก หวานหอม เมล็ดเล็ก พันธุ์หม้อ ผลยาว ปลายแหลมเป็นจะงอย เปลือกสีแดงเข้ม และพันธุ์สุมาลี ทรงต้นคล้ายระกำ ผลป้อมสั้น เนื้อเป็นสีส้มคล้ายระกำ 
 
ในสละอัดแน่นด้วยสารต้านอนุมูลอิสระ โดยมีการศึกษาในมหาวิทยาลัย Sabah ของมาเลเซีย ได้ตีพิมพ์ในวารสารทางวิชาการ Nutrition & Food Science พบว่า ในสละมีสารฟีโนลิก และสารฟลาโวนอยด์ อันเป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่ทรงประสิทธิภาพ ช่วยป้องกันโรคต่าง ๆ เช่น โรคมะเร็งชนิดต่าง ๆ โรคหัวใจขาดเลือด ป้องกันการถูกทำลายของเซลล์จากสารอนุมูลอิสระ รวมทั้งชะลอการเกิดริ้วรอยก่อนวัยอีกด้วย นอกจากนั้นยังช่วยบำรุงสายตา เพราะมีสารเบต้าแคโรทีนในระดับที่สูงเทียบเท่ากับแคร์รอต รวมถึงมีวิตามิน A ช่วยรักษาอาการตาบอดกลางคืน เพิ่มความคมชัดในการมองเห็นสำหรับผู้ที่มีอาการสายตาสั้น บรรเทาอาการเหน็ดเหนื่อยจากการทำงานหรือเล่นกีฬาได้ดี ทั้งยังช่วยลดอาการอักเสบภายในร่างกายที่เกิดมาจากภาวะน้ำตาลในเลือดสูง มากไปด้วยไฟเบอร์ แทนนิน หรือวิตามิน C ทำให้เมื่อรับประทานเข้าไปแล้วนอกจากจะได้ประโยชน์ก็ยังช่วยให้อิ่มท้อง พร้อมกระตุ้นระบบการทำงานของลำไส้ให้ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่ต้องรับประทานในประมาณที่พอเหมาะ เนื่องจากในสละมีปริมาณแคลอรีอยู่ที่ 60 แคลอรีต่อ 100 กรัม เนื่องจากเป็นผลไม้ที่มีน้ำตาลสูง
   
คุณลุงปรีชาเล่าให้พวกเราฟังว่า “สละในจังหวัดจันทบุรีมีมากมายหลายสายพันธุ์ แต่ที่นิยมปลูก คือ พันธุ์เนินวง และพันธุ์สุมาลี เนื่องจากมีเนื้อเยอะ รสชาติอร่อย และออกผลให้ได้ขายตลอดทั้งปี ที่สวนเราถ้าช่วงไหนออกมากจนขายไม่ทันก็จะนำมาแปรรูป เอามากวนบ้าง ทำลอยแก้วบ้าง เก็บไว้รับประทานหรือขายได้ตลอดทั้งปี” นอกจากนั้นยังบอกอีกว่าสละนั้นถือเป็นยาชั้นดี เพราะสามารถรับประทานแก้ได้หลายโรค โดยเฉพาะเวลาที่ท้องเสีย เพียงนำมาฝานเป็นชิ้น ๆ รับประทานสัก 1 กำมือ ก็สามารถช่วยคลายอาการท้องเสียได้ดีนัก ส่วนใครที่มีอาการกรดไหลย้อน หรือแสบร้อนกลางอก เจ้าสละนี่ก็ช่วยได้ เพียวแค่นำเนื้อสละมาผสมกับน้ำผึ้ง จะช่วยให้อาการแสบร้อนดีขึ้นได้ และถ้าเป็นคนโบราณเขาจะนำใบสละมาต้มกับน้ำ แล้วนำมาผสมกับน้ำผึ้งใช้ดื่มวันละ 3 ครั้ง ช่วยให้อาการริดสีดวงทวารบรรเทาลงได้

นอกจากสรรพคุณต่าง ๆ ที่บอกไปแล้ว ส่วนอื่น ๆ ของต้นสละยังสามารถนำมาทำประโยชน์ได้เช่นกัน อาทิ ยอดอ่อนนำมาปรุงอาหาร เช่น แกง หรือรับประทานสด ส่วนรากฝอยจำนวนมาก ช่วยป้องกันการพังทลายของดิน และการลุกล้ำของดินเค็ม ใบและก้านสามารถนำมามุงหลังคา ทำร่มบังแดด หรือทำรั้วทำแนวกั้นได้ รวมทั้งใบยังใช้ห่อขนมหรือห่ออาหาร และก้านใบกรีดให้เล็กใช้ทำเป็นเชือกรัดของ สละจึงนับเป็นผลไม้ที่ให้ประโยชน์รอบด้าน ทั้งยังเก็บผลผลิตได้ยาวนานหลายสิบปี ในขณะที่เรากำลังนั่งรับประทานสละกันอยู่นั้น คุณป้า (ภรรยาคุณลุงปรีชา) ก็แนะนำเมนูเด็ด ๆ จากสละให้พวกเราหลายอย่าง อาทิ น้ำพริกสละ เมี่ยงก๋วยเตี๋ยวกับสละสด และต้มยำขาหมูใส่สละ ซึ่งแต่ละเมนูนั้นเรียกน้ำลายได้ไม่น้อยเลยทีเดียว เราจึงขออนุญาตนำสูตรเด็ด ๆ นี้มาบอกต่อกัน เพื่อเอาใจคนชอบรสหวานอมเปรี้ยวของสละ กับเมนูไทยที่เข้ากันดีมาก

Tip : วิธีปอกเปลือกสละ เทคนิคง่าย ๆ ก็คือต้องปอกเปลือกจากปลายหางแล้วบิดเฉียงตามรูป จะทำให้ลูกสละที่อยู่ด้านในไม่สกปรกด้วยหนามของเปลือกสละ และวิธีนี้ก็ทำให้ไม่โดนหนามของเปลือกสละทิ่มหรือตำมือด้วย

สวนสละลุงปรีชา (คุณปรีชา ปิยารมย์)
ที่ตั้ง : 19 หมู่ 5 บ้านโป่งแรด ตำบลพลับพลา อำเภอเมือง จังหวัดจันทบุรี 22000
โทร. 08-1860-2491
 

---